Gerek vücut rahatsızlıklarının giderilmesinde kür olarak, gerekse günlük alışkanlığımızda zaman zaman tercih ettiğimiz bir keyif çayı olarak bitki çayı hazırlar ve tüketiriz. Bitki içeriğinde bulunan hoş koku ve tadı ile beğenimize hitap ederken içerdiği etken maddeler ile vücudumuza olumlu anlamda katkı sağlar. Bu faydaların bir kısmını bilir ve bilerek kullanırız çoğu ise bilgimiz dışındadır, ama vücut ihtiyaç duyduğu etken maddeleri depolar. Peki bu bitki çaylarını nasıl demlemek lazım? Dikkat etmemiz gereken noktaları nelerdir bunlara bir göz atalım.
Bitki Çayı Nasıl Demlenir?
Bazı bitkiler demleme usulü ile bazı bitkiler ise kaynatma usulü ile hazırlanması gerekir. Bu bitkiye göre değişen bir durum ama kabaca bir ayrım yapmak gerekirse çiçek ve yapraklar demleme yöntemi ile kökler ve kabuklar kaynatma yöntemi ile hazırlanır. Kaynatma yönteminde bitki ve su aynı anda kaba konabilir ve birlikte kaynatılabilir. Ancak demleme biraz daha hassasiyet istiyor. Demlemede su kaynatılmalı, kaynadıktan sonra bitki üzerine ilave edilerek demlemesi sağlanmalıdır. Fark bu kadar, şimdi püf noktalarına gelelim.
Bitki Çayı Demlemenin Püf Noktaları:
- Su klorsuz su olmalı, yani şebeke suyu değil kaliteli içme suyu kullanılmalı.
- Doğru bitki kullanılmalı. Birbirine benzeyen fakat farklı tür olan bitkiler vardır. Örneğin papatyanın ondan fazla türü vardır. Doğru tür olduğundan emin olmalı, bitkinin özelliklerini kaybetmeyeceği kapalı bir ambalajda olması gereklidir.
- Su kaynadıktan sonra demleme veya kaynatma yöntemi olsun fark etmez kısık ateşte tutulmalı yani su kaynamaya devam edecek kadar kısık ateşte demleme işlemi yapılmalıdır.
- Eğer keyif için değil ise bitkisel kürdeki demleme süresine tam uyulmalı. Demini tam alsın diye 3dk yerine 5dk tutulmamalı. Çünkü istenen değerler belirtilen dakikada suya geçmiş olur ve daha fazla tuttuğunuzda bu değerler etkisizleşmeye başlar.
- Genelde taze bitkiler çay olarak istenen etkiyi vermez, bu nedenle kurutulmuş bitki tercih edilmelidir. Kuruyunca bitkinin hücre çeperi zayıflayıp suda parçalanarak hücre içinde bulunan etken maddeler ancak suya geçebiliyor, nane gibi istisnalar mevcut, çünkü onun etken maddeleri yaprak üzerinde, yani nane taze bitkiden hazırlanabilir.
- Tüketilme sürelerine uymak gerekir. Taze hazırlanıp taze tüketilmesi gereken bir bitkiyi zamana yayarak tükettiğinizde içindeki değerler kaybolacaktır. Özellikle uçucu özellikteki bitkiler bu şekildedir. Kokusu azaldığında etkisi azalmış, kokusu bittiğinde etkisi bitmiş olacaktır.
- Özellikle tedavi amaçlı kullanılan bitki çayını tatlandırmak için şeker kullanılmamalı. Bal ise çok sıcakken eklenmemeli. Stevia bitkisi de tatlandırıcı özelliğinden dolayı tercih edilebilir.
- Bir bitkinin etkili olabilmesi için yemekten hemen sonra mı, 2 saat sonra hazım bittikten sonra mı kullanılacağı ile ilgili bilgiye uymak gerekir. Aksi takdirde istenen sonuç elde edilemeyebilir.
- Eğer birden fazla bitki karışım yapılarak çay yapılıyorsa bitkilerin karışıma uygun olup olmadıkları bilinmeli. Örneğin ıhlamur karışım yapmaya uygun bir bitki değildir, karışım yapıldığında diğer bitkilerin etken maddelerini devre dışı bırakıp etkilerini azaltır. Ya da doğru olduğundan emin olmadıkça birden fazla kürü aynı zaman diliminde uygulamak da yanlış sonuç doğurabilir.
- Eğer kür olarak uygulanıyorsa kürün toplam gün sayısına uyulmalı ve başka bir kür uygulanacaksa 3-7 gün ara vermelidir. Küre başlayıp devamlı içmek doğru bir uygulama değildir.